Université en colère

De Belgische universiteiten kampen al jarenlang met een structureel tekort aan financiering, zowel vanuit de Federatie Wallonië-Brussel (FWB) als de federale overheid. Deze onderfinanciering tast de kwaliteit van zowel onderwijs als onderzoek ernstig aan¹. De hervormingen die de Arizona-regering momenteel overweegt, dreigen de situatie alleen nog maar te verergeren. Ze ondermijnen het statuut van het universitair personeel (zowel het academisch personeel als het wetenschappelijk, administratief en technisch personeel) en maken het erg moeilijk voor universiteiten om hun basisopdrachten te blijven vervullen. Onze eisen richten zich op de geplande hervormingen, maar overstijgen de actualiteit: we verdedigen de publieke dienstverlening in haar geheel.

Verdediging van de openbare diensten

Er wordt verwacht dat openbare diensten “met de hoogste kwaliteit en met volledige onpartijdigheid worden aangeboden — denk aan vonnissen, evaluaties in het onderwijs, gezondheidszorg, enzovoort. Om dit te garanderen, beschikken ambtenaren over een statuut dat hen beschermt tegen ongepaste druk: bescherming tegen willekeurig ontslag en een eerlijk loon, gebaseerd op anciënniteit, als waarborg voor integriteit.”²
Voor de openbare universiteiten zouden de geplande hervormingen in de pensioenberekening een aanzienlijke impact hebben op de pensioenen van alle soorten personeel — administratief, technisch, academisch en wetenschappelijk — met verliezen tussen 10 en 40%. Dit betekent een fundamentele breuk in het sociaal contract tussen overheid en ambtenaren.

Wij eisen het behoud van een aantrekkelijk ambtenarenstatuut door:

• de intrekking van het wetsontwerp tot pensioenhervorming;
• het schrappen van alle wijzigingen in de pensioenberekening;
• het stopzetten van de overdracht van pensioenkosten van de federale overheid naar andere entiteiten (zoals de FWB of de universiteiten zelf);
• het behoud van het ambtenarenpensioen, volledig gefinancierd via de eerste pijler.

Verdediging van het onderwijs

Eén van de kerntaken van onze openbare universiteiten (en van het hoger onderwijs in algemeen) is het aanbieden van kwaliteitsvol, divers en toegankelijk onderwijs. Het financieringssysteem van de FWB, gebaseerd op een “gesloten envelop”, heeft jarenlang geleid tot concurrentie tussen de instellingen en tegelijkertijd ook tot een structurele onderfinanciering.

Wij eisen dat de voorwaarden voor kwaliteitsvol onderwijs voor iedereen worden gewaarborgd door:

• de afschaffing van het systeem van “de gesloten envelop” voor de financiering van het hoger onderwijs;
• een engagement tot stabiele inschrijvingsgelden, ook voor studenten van buiten de EU, die nu al geconfronteerd worden met nadelige toelatingsvoorwaarden en niet de dupe mogen worden van besparingen;
• concrete maatregelen tegen de verslechtering van de leefomstandigheden van studenten³, waaronder het verwerpen van een verhoging van het aantal toegestane werkuren voor jobstudenten.

Verdediging van het onderzoek

Universiteiten hebben de opdracht om internationaal toonaangevend onderzoek te verrichten, op een ethisch verantwoorde manier en onafhankelijk van economische of politieke druk. Om die onafhankelijkheid te waarborgen, zijn er voldoende middelen nodig.
De vrijstelling van de doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers vertegenwoordigt ongeveer 7% van de structurele inkomsten van universiteiten. Deze middelen zijn essentieel voor de financiering van personeel en materiaal binnen onderzoeksprojecten. Bovendien werken universiteiten vaak samen met andere instellingen die eveneens bedreigd worden door de geplande hervormingen.

Wij eisen dat de middelen waarmee universiteiten hun onderzoekstaken kunnen vervullen, worden behouden, en met name:

• het behoud van de vrijstelling van de doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers;
• het behoud van de financiering van federale onderzoeksinstellingen (zoals de KBR, het Rijksarchief, het KMI, de Koninklijke Musea, enz.) en van de onderzoeksinstellingen van de FWB (zoals het FNRS).

“Université en colère” – ULiège, 20 mei 2025